|
Á vordögum slóst Arnhildur Hálfdánardóttir dagskrárgerðarkona á RÚV í för með starfsfólki Náttúrustofunnar í vöktun á sindraskel í Hvalfirði. Tilefnið var söfnun efnis fyrir þáttaröð tileinkaða framandi tegundum. Í dag kom út 5. þáttur sem tileinkaður er framandi tegundum í sjó og er þar rætt um tvo af nýjustu landnemunum, sindraskel og svartserk. Viðtalið má nálgast með því að smella á myndina hér að neðan: 
0 Comments
Grein um hinn framandi sjávarsnigil svartserk kom út í dag í vísindaritinu Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom, en um er að ræða samstarfsverkefni Hafrannsóknastofnunar og Náttúrustofu Suðvesturlands. Eggjamassar úr óþekktu lindýri hafa fundist á Suðvesturlandi Ísland síðan 2020, en það var ekki fyrr en í ágúst 2023 sem fullorðnu lífverunni sjálfri var safnað. Formfræðileg greining á bæði fullorðnum einstaklingum og eggjamössum bentu til að um væri að ræða tegundina Melanochlamys diomedea, en tegundin hefur fengið nafnið svartserkur á íslensku. Þessi greining var svo endanlega staðfest erfðafræðilega með COI, H3 og 16S rRNA vísum og jafnframt landnám nýrrar tegundar í Norður-Atlantshafi. Meðlimir Melanochlamys ættkvíslarinnar hafa til þessa aðallega fundist í Indó-Kyrrahafssvæðinu og Kyrrahafinu, aðeins ein tegund er þekkt þar utan og finnst á Madeiraeyjum, Kanaríeyjum og Cape Verde í Atlantshafi. Þekkt náttúruleg útbreiðsla sjávarsnigilsins svartserks nær frá Alaska til Kaliforníu Kyrrahafsmegin í Norður-Ameríku og lifir að jafnaði í fínkornóttum botni í fjöru og neðan hennar. Ekki er vitað hvernig tegundin barst til Íslands. Líklegast þykir þó að tegundin hafi borist hingað með sjóflutningum, annað hvort með kjölfestuvatni eða sem áseta á skipum. Greinina má nálgast með því að smella á myndina.  Í dag lauk hinni árlegu bjargfuglavöktun Náttúrustofu Suðvesturlands. Krýsuvíkurberg er í dag eina fuglabjargið á suðvesturhorninu sem fellur undir árlega vöktun og er jafnframt það langstærsta. Bjargfuglavöktunin gengur þannig fyrir sig að um miðjan júní eru teknar myndir á föstum sniðum og út frá myndunum er skráður fjöldi rituhreiðra, fýlssetra og svartfugla. Einnig er talinn fjöldi svartfugla á sjó á viðkomandi stað til að fá samanburð á hlutfalli tegunda sem sjást í bjargi. Á þeim svæðum sem falla undir fasta vöktun á landinu (eins og Krýsuvíkurberg) er svo farið er aftur seinna á varptíma til að áætla varpárangur ritu. Árleg bjargfuglavöktunin fer fram víðsvegar um land í samstarfi náttúrustofa og hefur Náttúrustofa Norðausturland haft yfirumsjón með verkefninu. Í nýjasta hefti Náttúrufræðingsins gefur að líta grein um sindraskel við Ísland, en þau Sindri Gíslason og Joana Micael starfsfólk stofunnar eru meðal höfunda greinarinnar. Greinin segir frá fyrstu staðfestu eintökum sindraskeljar hér við land og útbreiðslu tegundarinnar. Fundurinn er um margt áhugaverður því tegundin hefur hingað til aðeins fundist á Nýfundnalandi, en þar var tegundinni fyrst lýst árið 2012. Hér er því um fyrsta fund utan náttúrulegra heimkynna tegundarinnar. Sindraskelin hefur að öllum líkindum borist til Íslands á lirfustigi með kjölfestuvatni skipa. Miðað við stærð eintaka sem fundust strax í upphafi er líklegt að tegundin hafi borist til landsins a.m.k. 5-10 árum áður eða á árunum 2010-2015. Í ljósi þess að tegundin er farin að fjölga sér og dreifast má gera ráð fyrir að hér sé nú lífvænlegur stofn sem komi til með að dreifast hratt með ströndum landsins. Greinin er samstarfsverkefni Náttúruminjasafns Íslands, Hafrannsóknastofnunar, Matís og Náttúrustofu Suðvesturlands. En þess má geta að Náttúrustofa Suðvesturlands hefur umsjón með vöktun og rannsóknum sindrskelja við Ísland og má lesa betur um verkefnið HÉR. Við hvetjum svo fólk eindregið til að kynna sér Náttúrufræðinginn en nýjasta hefti hans hverju sinni fæst í lausasölu í öllum bókabúðum Pennans Eymundsson. Sjón er sögu ríkari.  Átjánda vöktunarár grjótkrabba í Faxaflóa er nú hafið. Náttúrustofan og Rannsóknasetur Háskóla Íslands á Suðurnesjum halda utan um vöktunina. Byggist vöktunin á gildruveiðum fullorðinna krabba og eins á svifsýnatökum með háfum til að fylgjast með fjölda lirfa í uppsjó. Ljóst er á gildruveiðum að grjótkrabbinn er hvergi að gefa eftir og er sem fyrr ráðandi í afla, með 97% aflahlutdeild. Hér að neðan má sjá myndir úr fyrsta leiðangri þessa vöktunarárs. Um liðna helgi var farið í merkingarleiðangur á vegum Seatrack verkefnisins í Melrakkaey á Breiðafirði. Melrakkey er friðlýst smáeyja út af Grundarfirði og nýtur verndar út af fuglalífi sínu, þ.e. sem einstakt varpland hvítmáfs og svartbaks. Óheimilt er að fara í eyna án leyfis Umhverfisstofnunar og er eyjan jafnframt innan verndarsvæðis Breiðafjarðar sem verndað er með sér lögum. Markmið leiðangursins var að setja út staðsetningartæki á hvítmáfa og toppskarfa. En fylgst hefur verið með tegundunum frá 2015 í eyjunni þegar Náttúrustofan hóf þar fyrst rannsóknir á vegum Seatrack. Í ár voru settir út 16 staðsetningartæki á toppskarfa af þremur mismunandi gerðum og GPS senditæki á fimm hvítmáfa. Leiðangurinn gekk með eindæmum vel og náðist að setja út öll tækin. Um ákveðin tímamót var líka að ræða þar sem þetta var í fyrsta skipti sem GPS senditæki eru sett á máfa hér á landi. Fram að þessu hafa dægurritar (e. geolocator) alfarið verið notaðir, en þeir eru mun ónákvæmari. Því verður nú í fyrsta skipti hægt að fylgjast með hegðun og fari þeirra máfategunda sem merktar verða árið um kring með mun meiri nákvæmni en áður hefur verið mögulegt. Leiðangurinn skipuðu þau Sunna Björk Ragnarsdóttir (Náttúrufræðistofnun), Gunnar Þór Hallgrímsson (Háskóli Íslands) og Sindri Gíslason (Náttúrustofa Suðvesturlands) Verkefnið er í dag unnið í góðu samstarfi þessara þriggja stofnanna, en til gamans má nefna að bæði Sunna og Gunnar eru fyrrum starfsmenn Náttúrustofunnar og voru það þegar verkefnið var sett á laggirnar.. Nánar má lesa um Seatrack verkefnið HÉR. Í dag þann 22. maí er alþjóðlegur dagur líffræðilegrar fjölbreytni. Líffræðileg fjölbreytni er undirstaða tilveru okkar og framtíðar. Verndun hennar er eitt mikilvægasta verkefni sem mannkynið stendur frammi fyrir því líffræðileg fjölbreytni er grundvöllur lífsgæða okkar. Ótal auðlindir og náttúrulegir ferlar sem okkur eru lífsnauðsynlegir byggjast á að hún sé til staðar. Því miður er staða líffræðilegrar fjölbreytni á jörðinni í dag alvarleg. Ástæðan er að henni hefur hnignað hratt á sl. öld fyrir tilstuðlan athafna mannsins s.s. með eyðingu náttúrulegra búsvæða, útbreiðslu framandi ágengra tegunda, mengun og ofnýtingu náttúrunnar. Áskoranir mannskyns í dag snúa því að því að vernda líffræðilega fjölbreytni. Af þeirri ástæðu tileinkaði alsherjarþing Sameinuðu þjóðana árið 2000, 22. maí dag líffræðilegrar fjölbreytni. Dagurinn er haldinn hátíðlegur um heim allan til að auka fræslu og vitund almennings um líffræðilega fjölbreytni. Til hamingju með daginn og stöndum vörð um líffræðilega fjölbreytni!  Arnhildur Hálfdánardóttir dagskrárgerðarkona á RÚV slóst í för með starfsfólki Náttúrustofunnar í vöktun á sindraskel í Hvalfirði í dag. Meira um það síðar.  Sindri, Joana og Arnhildur með sindraskeljar í Hvalfirði. Fiðrildaveiðar eru nú hafnar hjá okkur á Suðurnesjum þetta árið og munu standa yfir næstu 30 vikurnar. Náttúrustofan hefur frá árinu 2016 staðið árlega að vöktun fiðrilda í Norðurkoti. Vöktun fiðrilda hófst fyrst hér á landi árið 1995 fyrir tilstilli Náttúrufræðistofnunar Íslands. Náttúrustofur landshlutanna, hafa hver af annarri gerst þátttakendur í verkefninu í náinni samvinnu við Náttúrufræðistofnun með samstilltum aðgerðum. Þess má geta að frá upphafi verkefnisins hafa alls fundist 47 tegundir fiðrilda og sex tegundir vorflugna í Norðurkoti, en nánar má lesa um það í ársskýrslu Náttúrustofunnar fyrir árið 2023.  Sigríður Vala tendrar fiðrildagildruna í Norðurkoti árið 2024. Ársskýrsla Náttúrustofu Suðvesturlands 2023 er nú komin út. Í skýrslunni gefur að líta fjölbreytta starfsemi stofunnar á liðnu ári. Áhugasamir geta nálgast skýrsluna með því að smella á myndina hér að neðan.  |
Náttúrustofa SuðvesturlandsFréttir af daglegri starfsemi stofunnar Archives
July 2024
Categories |
RSS Feed
